Dysleksja
• DYSLEKSJA - specyficzne trudności w czytaniu;
• DYSORTOGRAFIA - specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne);
• DYSGRAFIA - niski poziom graficzny pisma.
Etiologia
Uwarunkowania tych zaburzeń są wielorakie (polietiologia). Wskazuje się na dziedziczność, zmiany anatomiczne i zaburzenia fizjologiczne układu nerwowego (w okresie ciąży i porodu o nieprawidłowym przebiegu). Zaniedbanie środowiskowe oraz brak szybkiej interwencji pogłębia zaburzenia i trudności dziecka.
Typy dysleksji
Wyróżnia się wiele typów dysleksji (pomimo wspólnych objawów podstawowych).
Częstość występowania
W literaturze europejskiej podaje się, że dzieci te stanowią 10-15% uczniów, w tym 4% to przypadki bardzo nasilonych trudności (wg międzynarodowych klasyfikacji chorób ICD-10, DSM-IV), które można byłoby określić nazwą głębokiej dysleksji.
Badania w Polsce określają odsetek dysleksji na 9-10% (Bogdanowicz, Jaklewicz 1968-1982).
Profilaktyka
Dzieci z nieprawidłowej ciąży, porodu, wykazujące deficyty rozwoju niektórych funkcji psychoruchowych, to dzieci "ryzyka dysleksji". Im wcześniej zostaną objęte opieką, tym większe szanse aby zapobiec ich trudnościom szkolnym.
Objawy dysleksji rozwojowej
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole, podczas gdy już w okresie przedszkolnym można zauważyć objawy, które cechują tzw. dzieci ryzyka dysleksji.
- opóźniony rozwój mowy;
- mała sprawność i koordynacja ruchów podczas zabaw ruchowych, samoobsługi, rysowania i pisania (brzydkie pismo);
- wadliwa wymowa, trudności z wypowiadaniem złożonych słów, błędy gramatyczne;
- trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz z wydzieleniem sylab, głosek ze słów i ich syntezą;
- trudności z wykonywaniem układanek i odtwarzaniem wzorów graficznych;
- oburęczność;
- mylenie prawej i lewej ręki;
- trudności w czytaniu pomimo dobrej inteligencji oraz braku zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego;
- trudności z opanowaniem poprawnej pisowni: pismo zwierciadlane, mylenie liter podobnych pod względem kształtu (p-b-d-g), liter odpowiadających głoskom zbliżonym fonetycznie, opuszczanie liter, błędy ortograficzne pomimo znajomości zasad ortografii.
1. Dyktanda online
Na stronie https://dyktanda.online/app/ uczniowie z klas 1- 8 mogą uzupełnić dyktanda o różnej tematyce i poziomie trudności.
2. Zasady ortograficzne języka polskiego w jednym miejscu https://xn--jzyk-polski-rrb.pl/zasady-ortograficzne
3. Utrwalanie zasad pisowni
Pod większością ćwiczeń można sprawdzić poprawność ich wykonania lub zobaczyć do nich odpowiedzi:
-ż https://epodreczniki.pl/a/slonce-prazy-zolw-na-plazy/DgtmJ4pVk
-rz https://epodreczniki.pl/a/porzadki-na-warzywnych-grzadkach/D1EDrZJM1
-ż/rz https://epodreczniki.pl/a/urzekajace-rzesy-zaby-bozenki-czyli-o-rz-i-z/DioowzpRh
-rz/ż https://epodreczniki.pl/a/zubr-grzecznie-zuje-dojrzala-porzeczke-czyli-o-rz-i z/D1HEMVJ9A
-ó https://epodreczniki.pl/a/proba-krolewskiej-corki/D1CGOe60k
-u https://epodreczniki.pl/a/o-malutkim-uparciuchu/DgY22ErZk
-ó/u https://epodreczniki.pl/a/nie-przelewaj-z-pustego-w-prozne-czyli-o-o-i-u/DjZqr8kJk
-ó/u https://epodreczniki.pl/a/diabel-tkwi-w-szczegolach-czyli-o-o-i-u/DguEEMTWs
-h https://epodreczniki.pl/a/halas-z-blahego-powodu/DC35p5vIp
-ch https://epodreczniki.pl/a/zuchwaly-chochlik-kocha-smiech/D1FwflUqo
-ch/h https://epodreczniki.pl/a/hrabia-i-chinska-herbata-czyli-o-ch-i-h/DySHewB2N
-ch/h https://epodreczniki.pl/a/mucha-choruje-hiena-harcuje-czyli-o-ch-i-h/Dc69yHWqR
___________________________________________________________________________________
Dla Rodzica
Zachęcamy Państwa do zapoznania się z poniższymi pozycjami zawierającymi interesujące informacje oraz praktyczne wskazówki dotyczące pracy z dzieckiem z dysleksją.
Dialog rodzica ze światem. Subiektywne rozważania o życiu z dysleksją.
https://cloud-9.edupage.org/cloud?z%3ASpKApM8o3z8edYRNpchLeCjsdrQjrcnAuA4e0xqoqTq4rv1wmm1r9WxRNkrMc8oP
Niełatwo być rodzicem dziecka z dysleksją. Felieton Renaty Czabaj
https://cloud-c.edupage.org/cloud?z%3AQq4gO%2BebO7pfL4KGa3rh6d6b%2BZi%2B5PRJewZcicjJfFu4%2FMZwIIR8PqhmSIXdvhLb
Jestem rodzicem dziecka z dysleksją. Najważniejsze informacje i wskazówki dla rodzica
https://www.ptd.edu.pl/JESTEM_RODZICEM_DZIECKA_Z_DYSLEKSJ%C4%842018.pdf
Dzień powszedni dyslektycznego dziecka
https://wszystkoconajwazniejsze.pl/marta-bogdanowicz-dzien-dyslektyka/
Jak rozwijać w dziecku pasję do czytania
https://www.ptd.edu.pl/Jak%20rozwija%C4%87%20w%20dziecku%20pasj%C4%99%20do%20czytania.pdf
Tygodniowe ćwiczenia poprawnej pisowni - samodzielna praca starszych uczniów, opracowała Marta Bogdanowicz
https://www.ptd.edu.pl/1.%20tygodniowe_cwiczenia.pdfPomysły na poprawne pisanie
https://www.ptd.edu.pl/Tydzie%C5%84%20z%20ruchem-%20kalendarz.pdf
Nowoczesne technologie a uczniowie z dysleksją – możliwości i zagrożenia
https://scholar.google.pl/scholar?q=Nowoczesne+technologie+a+uczniowie%0D%0Az+dysleksj%C4%85+%E2%80%93+mo%C5%BCliwo%C5%9Bci+i+zagro%C5%BCenia&hl=pl&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart
Aneta Ługowska-Kwolek