Pracując ze szkołami, bazujemy na modelu zaproponowanym przez profesora Jacka Pyżalskiego. Model ten opiera się na spójnym, planowym, systematycznym działaniu zespołowym całej społeczności szkolnej. Obejmuje równoległą i regularną pracę w dziesięciu kluczowych obszarach, ważnych w reagowaniu na dyskryminację, wykluczenie i przemoc oraz przeciwdziałaniu tym zjawiskom:

1. Diagnoza zachowań związanych z dyskryminacją, wykluczeniem i przemocą rówieśniczą w szkole, uwzględniająca perspektywę całej społeczności szkolnej (uczennic i uczniów, kadry pedagogicznej i administracyjnej, rodziców i opiekunów).

2. Integracja zespołów klasowych, umożliwiająca wzajemne poznanie się i budowanie konstruktywnych relacji rówieśniczych.

3. Ustalenie reguł – realnie funkcjonujących, współtworzonych przez uczennice i uczniów, sformułowanych na poziomie operacyjnym i odnoszących się do poziomu konkretnych zachowań regulujących wzajemne relacje i podmiotowe traktowanie wszystkich osób należących do społeczności szkolnej.

4. Uaktywnienie osób, które są świadkami przemocy i wykluczenia, uwzględniające różne strategie konstruktywnego reagowania na zachowania przemocowe, dyskryminację i wykluczenie (zachowanie młodych ludzi, którzy są świadkami, nigdy nie jest neutralne – ich bierność wzmacnia poczucie bezkarności, a nawet może doprowadzić do eskalacji negatywnych zachowań u osób stosujących dyskryminację, wykluczenie lub przemoc).

5. Praca z osobami stosującymi dyskryminację, wykluczenie lub przemoc i doświadczającymi dyskryminacji, wykluczenia lub przemocy, uwzględniająca przyczyny i skutki tych zachowań oraz strategie pracy i reagowania oparte na systemowym, konsekwentnym i spójnym działaniu i wsparciu.

6. Współpraca z rodzicami oparta na partnerstwie i współdziałaniu na rzecz dobra dzieci i młodzieży oraz ich bezpieczeństwa w szkole.

7. Rozwijanie umiejętności społecznych uczennic i uczniów, związanych z nauką komunikowania się bez przemocy, rozwiązywania sytuacji konfliktowych, pracy zespołowej, kształtowaniem postaw szacunku i empatii dla drugiego człowieka oraz odwagi cywilnej by reagować w sytuacjach, kiedy ktoś jest krzywdzony.

8. Edukacja na temat przemocy, wykluczenia i dyskryminacji, oparta na systematycznej pracy wychowawczej, dostarczaniu wiedzy na temat form dyskryminacji, wykluczenia i przemocy i sposobów reagowania na nie oraz rozwijaniu kompetencji społecznych wspierających oddziaływania profilaktyczne.

9. Reagowanie na przemoc, wykluczenie i dyskryminację z wykorzystaniem szkolnego systemu interwencji, uwzględniającego stopniowalność reakcji, analizę zachowań przemocowych i dyskryminujących, regularny monitoring oraz współdziałanie wszystkich członków społeczności szkolnej.

10. Rozwiązania prawne związane z uruchomieniem procedur o charakterze legalistycznym, angażujących podmioty zewnętrzne (w programie skupiamy się na działaniach, które obejmują pracę i rozwiązania na poziomie szkoły i społeczności szkolnej).

Kadra pedagogiczna i społeczność uczniowska otrzymają w ramach działań projektowych materiały edukacyjne, między innymi zeszyty ze scenariuszami zajęć, wspierające codzienną pracę wychowawczą oraz przeciwdziałanie i reagowanie na dyskryminację, wykluczenie i przemoc.

 

Ramy programu

 Zaangażowanie całej społeczności szkolnej.

 Dobra diagnoza – właściwe narzędzia, diagnozowanie problemów istotnych z perspektywy podejmowania skutecznych działań związanych z przeciwdziałaniem dyskryminacji, wykluczeniu i przemocy.

 Prymat rozwiązań wychowawczych (związanych z systematyczną pracą wychowawczą i profilaktyczną) nad prawnymi.

 Monitoring programu i ewaluacja oddziaływań programu.

 Praktyczne szkolenia kadry pedagogicznej i administracyjnej.

 Zaangażowanie i współodpowiedzialność rodziców i opiekunów – włączenie w procesy edukacyjne i działania.

 Nastawienie na wszystkie osoby zaangażowane w procesy związane z reagowaniem na dyskryminację, wykluczenie i przemoc oraz przeciwdziałanie tym zachowaniom (potencjalne osoby stosujące przemoc, osoby doświadczające przemocy, świadków).

 Nastawienie na budowanie norm i kompetencji społecznych przez wszystkie osoby zaangażowane w procesy związane z reagowaniem na dyskryminację, wykluczenie i przemoc oraz przeciwdziałanie tym zjawiskom.

 Zajmowanie się wszystkimi typami dyskryminacji, wykluczenia i przemocy (w tym cyberprzemocą).

 Działanie na wczesnych etapach – kiedy pojawiają się pierwsze przejawy dyskryminacji, wykluczenia, agresji, przemocy.

 Działanie w codzienności (nieakcyjne) o charakterze systemowym.

 Działanie nastawione zarówno na czynniki ryzyka i doraźne reagowanie, jak i na czynniki chroniące i profilaktykę.

 Działanie traktujące dyskryminację, wykluczenie, przemoc rówieśniczą jako element całego systemu szkolnego związanego z oddziaływaniami wychowawczymi (na przykład w powiązaniu z budowaniem zespołów klasowych, integracją, rozwiązywaniem konfliktów).

 Budowanie w szkole spójnego i konsekwentnie działającego szkolnego systemu związanego z budowaniem i wzmacnianiem konstruktywnych relacji rówieśniczych.